|
Ręcznie malowana kartka przedstawiająca Klasztor w Czarnowążu (handgemalte Karte von Klasztor Czarnwaz, Ziemia Opolska) Autor Nieznany......
Księżna Ludmiła, matka Księcia Opolskiego Kazimierza założyła w 1211 r. Klasztor św. Norberta w Rybniku. Ten klasztor właśnie przeniósł w pobliże ówczesnej wsi Czarnowąsy książę Kazimierz w 1228 r. w miejsce zwane „Gottes Haus” lub „Bosi Dum” (Boży Dom). Historycy spierają się, czy też nazwa związana jest z klasztorem powstałą po wybudowaniu klasztoru. Pewnym jest, że żadnej parafii z księdzem w dzisiejszym znaczeniu w Czarnowąsach do 1228 r. nie było. Równocześnie z przeniesieniem do Czarnowąs, klasztor otrzymał liczne nadania w postaci ziem i lasów, a także wsi. Klasztornymi były: Czarnowąsy, Dobrzeń Mały, Brynica, Skorogoszcz, Walce, Stradunia, Żelazna, a także liczne wsie znacznie oddalone od Opola w okolicach Rybnika, Prudnika, Gliwic i Cieszyna. Książę nadał klasztorowi immunitet sądowy, a mieszkańcy wsi klasztornych zwolnieni zostali z ciężarów feudalnych na rzecz Księcia, oprócz obrony Księstwa w razie napadu. Powinności feudalne przejął klasztor.
Zakonnicy prezentowali wysoki poziom wiedzy praktycznej i organizatorskiej. Przystąpili do pracy nad poprawą gospodarki rolnej, upowszechniając płodozmiany i wprowadzając nieznane dotąd uprawy. Zakładano młyny, uczono wytopu żelaza i związanej z tym produkcji węgla drzewnego. Propagowano nowe lepsze rozwiązania w budownictwie. Zakonnice uczyły tkactwa, bielenia i farbowania płótna, sztuki kulinarnej, zasad higieny. Zakonnicy pochodzili z różnych krajów. Może dlatego udawało się sprowadzać w nasze okolice osadników. Byli między innymi kowale, garbarze, stolarze i inni rzemieślnicy. Np. Klasztor lokował na własnych gruntach wieś Frauendorf, przez słowiańską ludność nazywany „Fundorfem” tj. dzisiejszy Wróblin. Klasztor spławiał także drewno w dół Odry z własnych lasów. Z rozwoju wytwórczości i handlu płynęły dochody, przeznaczane później na rozbudowę Klasztoru i jego działalność misyjną. Powstało życie religijne, umacniana była wiara katolicka. Okoliczni mieszkańcy uczestniczyli w nabożeństwach w klasztornym kościele w Czarnowąsach. Zakonnicy zachęcali do budowy kaplic w miejscach oddalonych od Czarnowąs i deklarowali przyjazd do poszczególnych wsi na nabożeństwa i posługi duszpasterskie.
Klasztor od zawsze opiekował się chorymi, prowadził działalność charytatywną. W przypadkach biedy, sieroctwa czy kalectwa świadczy pomoc po dziś dzień.
Nie sposób nie docenić roli jaką odegrał Klasztor w rozwoju naszego regionu w pierwszych 150 latach swojej działalności. Współpracując z administracją książęcą potrafił włączyć nasze okolice do ogólnego postępu jaki w tym czasie trwał pod rządami Śląskich Piastów.
W czasach panowania Władysława Opolczyka nastąpiły trudności gospodarcze. Klasztor stracił dobre imię. W latach 20-tych XVI w. rozpoczęła się reformacja. Po wojnie trzydziestoletniej teren gminy został spustoszony przez armie protestanckie i katolickie na przemian. W 1642 roku Klasztor przeniósł się do Rzeczpospolitej ? do Bolesławca nad Prosną, organizując tam nowy konwent. W 1643 r. wojska szwedzkie znowu splądrowały Czarnowąsy i okolice oraz spaliły klasztor. Zrujnowane księstwo opolskie przejął jako zastaw, od Cesarza Król Polski Władysław IV Waza i zwolnił je od nadmiernych powinności, co sprzyjało odbudowie.
W 1648 roku wróciły do Czarnowąs Norbertanki i rozpoczęły odbudowę klasztoru. W latach 80-tych XVII w. Klasztor i Kościół były już odbudowane. Odbudowa była kosztowna. Po zdobyciu Śląska, rząd Prus zmusił Klasztor do budowy huty szkła w Murowie, Brynicy i Świerklach, a także do produkcji oleju, uprawy winorośli, hodowli owiec na wełnę i produkcji nici. Klasztor na nowo stał się organizatorem rozwoju gospodarczego w ramach programu rozwoju Śląska.
W 1810 roku nastąpiła sekularyzacja dóbr klasztornych. Zakonnice opuściły klasztor, który został przekształcony w szpital, a w części w zabudowania i mieszkania. Nastąpił proces uwłaszczenia chłopów, ale również trudności aprowizacyjne i nowy niedostatek, mający swe źródła w wojnach z Napoleonem.
W 1869 roku nastąpił wykup od rządu klasztoru w Czarnowąsach, jako filii Klasztoru w Lubaniu. W 1870 roku Papież Pius IX nadał Klasztorowi pełną samodzielność. Rozpoczęły się nowe dzieje Klasztoru, który teraz w różnym stanie prawnym i z różnym nastawieniem zmieniających się ciągle władz politycznych ? spełnia ważną charytatywną i opiekuńczą rolę, która trwa do dzisiejszego dnia. |
|
Dodał:
Zulka°
- Data: 2021-02-27 21:54:04
- Odsłon: 694
Rok 1914
|
|
Data:
2021:02:27 20:54:32
dariuszfaranciszek°: Zachowany do naszych czasów zespół dawnego konwentu norbertańskiego w Czarnowąsach należy do najcenniejszych i najokazalszych zespołów zabytkowych w województwie opolskim.
Najstarszym elementem jest kościół Bożego Ciała i św. Norberta, wzniesiony około połowy XIII w., odbudowany po spaleniu lub uszkodzeniu w 1643 r. i gruntownie przebudowany po 1777 r. Przebudowy z XVII-XVIII w. nadały świątyni cechy architektury barokowej, ale z zachowaniem reliktów pierwotnej budowli. Szczególnie cennym zabytkiem jest tryptyk z późnogotyckimi skrzydłami z początku XVI w. i malowaną w 1953 r. częścią środkową.
Od strony południowo-wschodniej przylega do kościoła zbudowany w 1682 r. barokowy Dom Zakonnic na planie litery "L". Z budowlą tą łączy się od wschodu zbudowana w latach 1727-30 późnobarokowa prałatura.
Zespół klasztorny był otoczony murem obronnym z basztami, wzniesionym na planie czworoboku około 1600 r. Do chwili obecnej z umocnień tych zachowały się fragmenty muru po stronie południowej i częściowo wschodniej z dwiema niewielkimi, cylindrycznymi basztami, odbudowanymi po zniszczeniach w okresie wojny trzydziestoletniej.
W pobliżu jednej z baszt zachowała się dawna brama wjazdowa na teren klasztorny o cechach architektury barokowej.
Aktualnie w budynkach zespołu klasztornego mieści się Dom Pomocy Społecznej dla Sierot "Caritas", prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr św. Jadwigi. Wg.
-
1700
- 1750
-
1701
- 1800
-
1730
- 1740
-
1751
-
1810
-
1895
- 1905
-
1898
-
1900
- 1915
-
1903
-
1907
-
1910
- 1913
-
1910
- 1915
-
1910
- 1915
-
1914
-
1916
-
1920
- 1925
-
1920
- 1930
-
1925
-
1925
- 1929
-
1928
-
1928
-
1930
- 1938
-
1930
- 1938
-
1932
-
1936
-
1963
- 1967
-
1963
- 1967
-
1963
- 1967
-
1963
- 1967
-
1963
- 1967
-
1963
- 1967
-
1965
- 1969
-
1975
- 1990
-
2008
-
2008
-
2008
-
2009
-
2010
-
2010
-
2019
-
2019
-
2019
-
2019
|
|
|
|